Eclectogram 51

Beste puzzelvrienden,
Deze puzzel bleek een hele kluif te zijn. Hopelijk slaag ik erin een en ander toe te lichten. Mede door de opmerkingen waarvan een aantal inzendingen vergezeld ging, waarvoor dank, denk ik wel te weten waar de schoen wrong.
Horizontaal
1 Hij heeft een draf- en renbaan: IJLBODE – ijlen = zich heel erg haasten; net als rennen en draven heeft het ook iets koortsachtigs.
4 Rijmende fantast: JOKKEBROK = leugenaar – met binnenrijm
8 Die vis is bijna in tranen, lijkt het: SKREI = Noorse kabeljauw – klankovereenkomst met schreien (huilen)
11 Akkermans en anderen op het lijstje: KANDIDAAT-BEWINDSLIEDEN – verwijzing naar prof. dr. Akkermans, een typetje van Kees van Kooten, die altijd zei: “Ik schijn te worden genoemd.”
16 Kort, maar wel keurig praten: MET TWEE WOORDEN SPREKEN – zo werd het ons geleerd: ‘ja’ of ‘nee’ is geen antwoord; het moet ‘ja, meneer’, ‘ja, mevrouw’ of ‘ja, meester’ zijn.
18 (Geen) man van staal: IJZEREN HEIN
19 Verwant van de kardinaalshoed: PAPENMUTS – planten uit de Euonymus-familie
21 Ongemakkelijke zitplaats: NAUW – verwijzing naar ‘in het nauw zitten’.
22 Leeuwen op wielen: BUS – verwijzing naar ‘iemand voor de bus gooien’; deze variant op ‘iemand voor de leeuwen gooien’ hoor je de laatste tijd vaak.
24 Armslag: BEWEGINGSVRIJHEID
27 Zie V40
28 Wordt koud gesteld: EIS = voorwaarde, vordering – klinkt als ‘ijs’
31 Mogelijkheid voor een positieve uitkomst: NEE HEB JE, JA KUN JE KRIJGEN
34 Dier met inspraak op het toneel: ORKATER – OR = ondernemingsraad (komt op voor de belangen van het personeel) + KATER = muziektheatergezelschap uit Amsterdam
36 Toch ging het tijdelijk goed: EVENWEL – even + wel
37 Dan wordt het ongezellig bij de huiselijke haard: STOKEN IN EEN GOED HUWELIJK
39 (Geen populaire) wijs: AIR = (verouderd) melodie en (arrogante) houding
41 Laatste oortje: OBOOL – verwijzing naar de Griekse mythologie; het was het muntje dat onder de tong van een overledene werd geschoven als veergeld voor de overtocht naar het dodenrijk; een oortje was een Nederlands muntstukje dat we kennen uit de zegswijze ‘zijn laatste oortje versnoept hebben’, wat wil zeggen dat je niets meer hebt of verslagen bent.
42 Geel en/of groen: NIJDIG – je kunt je ‘geel en groen ergeren’ of ‘geel van nijd zien’.
43 Groeit in de buurt van H19: MONNIKSKAP – ook een plant waarvan de naam een combinatie van een religieuze figuur en een hoofddeksel is.
44 Glimmend element (van een vis; zie V30): AL = het symbool voor aluminium.

Verticaal

1 Voorname boom: IJF = een voornaam en de gewestelijke benaming van de taxus (venijnboom)
2 Familie van de vuurdoorn: BRANDNETELS
3 Fonteintje: DRUIPSTEEN
4 Daar hebt u niet van terug! JIJ-BAK = een reactie op een verwijt, die het gesprek vaak doodslaat; ik zinspeelde hier ook op het verschil tussen u en jij.
5 Letsel van een schuinsmarcheerder: KRAB
6 Die zwemt vrolijk rond, zo te horen: BLEI = een soort vis, die blij hoort te zijn.
7 Dubieuze stemkaart: KIESPAS – de tegenstrijdigheid zit ‘m hierin: als je past, maak je (nog) geen keuze.
8 Sieraad voor wie gaat scheiden? SPLITSRING
9 Daarin zijn vast edele delen te vinden: RIDDERKRUIS
10 Krasje: INENTINGSBEWIJS – vroeger kregen scholieren een ‘krasje’ als tbc-test; het zwol op als er sprake was van besmetting met de tuberkelbacil of van een inenting ter bescherming daartegen.
11 Premier achter de kachel: KOK – verwijzing naar Wim Kok; ‘achter de kachel’ is een horecaterm.
12 Nogmaals: pas op! WEERWAARSCHUWING
13 Schaapachtige kwajongen: BELHAMEL – een hamel is een gecastreerde ram.
14 Zatlap: DWEIL
15 Familie van de kopstoot en de nekslag: HEUPWORP
17 Tegenstrijdige buurtverenigingen: WIJKBIJEENKOMSTEN – wijken = terugdeinzen, uit de weg en dus niet naar anderen toe gaan.
20 Bewijs van arrogantie: PACHTAKTE – verwijzing naar het gezegde ‘de wijsheid in pacht hebben’.
23 Tijdelijk verdelen en onderbrengen: INKWARTIEREN = legeren; uren kun je ook verdelen in kwartieren.
25 Opvallend gedrag op de beurs: EFFECTBEJAG
26 Wordt vervuld door kariatiden: DRAGENDE ROL – kariatiden zijn vrouwenbeelden die als pilaren dienden.
29 Po, hoed of zier: STEEKWOORD – een po is een ondersteek, een steek is een hoed en ‘geen steek’ is ongeveer hetzelfde als ‘geen zier’.
30 Op afstand (glimmend met H44 samen): VER – met H44 samen: ALVER = slanke, zilverkleurige (!) karperachtige
32.Ligt (niet zo heel) ver van Neerijnen: JABEEK – Neerijnen ligt in Gelderland en Jabeek in Limburg; beide plaatsnamen hebben iets waterigs.
33 Kruising tussen Leer(s)dam en Hille(n)sluis: BLOKZIJL – blokken = leren; dam en sluis zijn waterwerken; (John) Leerdam en (Hans) Hillen zijn/waren politici.
35 Ligt in het verlengde van de sms-duim: RSI-arm = klachten die veroorzaakt worden door een verkeerde houding en/of te vaak herhaalde bewegingen
38 Levensbron: HOOP – verwijzing naar het gezegde ‘hoop doet leven’.
40 Personage no. 1, dat samen met H28, H27 en vertrek een motie van wantrouwen formuleert: IK (EIS UW VERTREK)

Rest mij de schone taak de prijswinnaars te noemen. De boekenbon van € 17,50 is gewonnen door Betty Dijkstra uit Gouda. De bon van € 12,50 is voor Monique van Mierlo uit Waalwijk en het boek – Jemig de Pemig! (passend bij H11) – zal ik sturen naar Klaas Frankena in Barneveld.

Graag tot een volgende keer.

Nannie