Dit keer geen boek en ook geen film. Gewoon kunst. Waar je weliswaar over kunt lezen maar het gaat bij kunst vooral om zien.
Richard Long (1945- ) is een kunstenaar wiens werk je, waar dan ook, toevallig kunt tegenkomen. Met groot respect voor de natuur maakt hij (o.a.) ‘landmarks’ en ‘footprints’. Hij vormt cirkels of lijnen (paden) van materialen als rotsblokken, stenen, kiezels, zand… Of van boomstronken, takken, bladeren, gras… Stappen worden gezet: hij wandelt door klei, modder of sneeuw. Het worden herkenningspunten, waar je lang of kort bij stilstaat of even ‘met ze mee wilt lopen’. Vaak geeft hij zijn kunst aan de natuur terug en ze vergaat. Deels worden het blijvende museumstukken. Dan worden stenen gelegd op een bijzondere vloer. Uiteindelijk verhuist dit werk ook weer: steen voor steen worden ze in kisten gelegd. In de juiste volgorde…op weg naar ‘ergens’.
Maaskeien, gevonden in de Noordzee, kwam ik tegen op de Portugees natuurstenen vloer in het atrium van het Rijksmuseum in Amsterdam. ‘Graskunst’ in de (gratis toegankelijke) tuinen. Door het maaien komen de vormen. En dan volgt groeien en rijpen…tot 29 oktober.
Richard Long en Rijksmuseum Amsterdam

“Elke intelligente social climber zal de wereld waartoe hij (of zij) wenst te behoren doorzien en de mensen met wie hij zich wenst te associëren vroeg of laat minachten. Dat dit tot zelfminachting zal leiden mag evident zijn. Dat geldt voor Tár, en ik vermoed dat het ook voor Bernstein gold.” Aldus Arnon Grunberg in zijn essay TÁR VS NOTES ON AN SCANDAL (beide films) in de Volkskrant van vandaag.
Voor wie niet van film(s) houdt (Tár draait nu in de bioscoop) en hierover wil lezen: Eddy Bellegueule, (1992), heeft zijn wil om zich te onttrekken aan zijn milieu met alles wat hij aan competenties had en met heel zijn ‘zijn’ gerealiseerd. Hij verandert zelfs zijn naam in Éduard Louis en schrijft de roman: VERANDEREN: METHODE (2022). In de epiloog: Ik schrijf omdat ik denk dat ik soms spijt heb, dat ik soms spijt heb afstand te hebben genomen van het verleden, soms weet ik niet zeker of mijn inspanningen iets hebben opgeleverd” en “Ben ik gedoemd om permanent te hopen op een andere leven?”.
Veranderen:methode

Tussen twee van die drie boeken vond ik een uitdraai van een kort verhaal dat Wim op 11 mei 2002 op Bieslog plaatste. Het heet 'Het stemprobleem' en gaat over de twijfels die meneer Foppe bespringen bij het doornemen van de kieslijst.Ik citeer een stukje:

Hij wist nu helemaal niet meer wat hem volgende week te doen stond. Toch maar weer hokje 1 van lijst 1? Of hokje 1 van de laatste lijst? Om als het ware meneer Glansman alsnog te bedanken voor de leuke uurtjes op tv? Het was pas negen uur, maar meneer Foppe ging nu alvast de melk warm maken in het steelpannetje. Hij moest morgen maar een heel pak volle melk kopen; de komende dagen zou hij nog veel slaapdrankjes nodig hebben.

Toen hij in bed lag en de zaak nog eens overdacht, werd het stemprobleem hem pas goed duidelijk.
Moest hij volgende week voor het eerst in zijn leven gaan stemmen op een meneer die misschien niet door vader werd goedgekeurd?
Of, nog moeilijker: moest hij gaan stemmen op een meneer die niet meer leefde?

Heerlijk om te (her)lezen: de verhalen van Wim de Bie waarin Meneer Foppe de hoofdrol speelt. Zo aandoenlijk en herkenbaar. Ik vond drie bundels in mijn boekenkast: Meneer Foppe en het gedoe, Meneer Foppe in zijn blootje en Meneer Foppe over de rooie.

Mag ik een boek aanraden dat ik van een leesgrage bibliotheek-collega kreeg aangeraden?
Niet te moeilijk, wel aangrijpend is: "De gelijktijdigheid der dingen" al snap je de titel pas ná het lezen. Een Syrische vluchteling kiest voor de Rusland-Finland route en komt terecht in het Noordelijke Finland waar hij een oudere vrouw ontmoet, wiens eigen verhaal zich langzamerhand ontplooit. Erg mooi! Door Frouka Arns, zij is dichteres, en dan voel je in haar taalgebruik.

Gisteren las ik de laatste - bevreemdende - bladzijden van 'Vang de Haas', een intrigerend boek van Lana Bastasic. Het is prachtig geschreven en uitstekend vertaald, voor zover ik daarover kan oordelen, door Pavle Trkulja. Het is een verhaal over twee Bosnische vrouwen. De ene keert na een lang verblijf in Ierland terug om de andere, haar jeugdvriendin, te halen en met haar naar Wenen te gaan. Episodes van de reis en scènes van vroeger wisselen elkaar af. De puzzelstukjes lijken elkaar aan te vullen, maar laten ook weer los. Er blijft veel in het duister, dat ook een metafoor is voor de oorlog, die niet als zodanig wordt benoemd. Die dreiging, die maar blijft hangen, zal mij bijblijven van dit boek.

In deze sluimerende boekenrubriek mag ik misschien af en toe een film aanrader plaatsen, en wel een film die gebaseerd is op een boek. Zo niet: moderator ga je gang.
Op 16 februari gaat The Whale in première. Naar een scenario geschreven door Samuel D. Hunter, gebaseerd op Hunter’s gelijknamige toneelstuk uit 2012. pdf versie van The Whale
Afgezien van het thema verslaving/obesitas zijn er nog meer rode draden in deze film te vinden. Ze zijn samengevoegd in de zin: ‘be authentic’, wees uniek, ben jezelf. In de film houdt Charlie (Brendan Fraser) in een online cursus essays schrijven zijn leerlingen voor niet klakkeloos andermans meningen over te schrijven. Maar er is nog een laag: verloochen jezelf niet. Kies, jong en/of oud je eigen innerlijke drijfveer, hoe zondig (vraatzucht) die ook moge zijn. Waarmee deze film je tevens laat nadenken over het (blind) varen op religieuze drijfveren. Hoe verslaafd is Charlie nu eigenlijk?

Ondanks de zuinige waardering voor het boek in de NRC heb ik toch Brengschaamte van Jan Siebelink gekocht. De titel, die ik niet zo mooi vond, blijkt de inhoud te dekken. Hoewel het ongeveer hetzelfde verhaal is als in veel andere boeken van deze schrijver, heb ik het (weer) met plezier gelezen.

@Marly 22-8-2021 11:47:56 - helemaal mee eens. Ik ben tot nét over de helft gekomen (de aanhouder wint) maar heb vandaag besloten "Stemvorken" definitief niet uit te lezen. Het is me te veel keukenmeidenroman en te veel Bouquetreeks.

En dat is jammer. Ik ben altijd een groot Canaponi- én A.F.Th-fan geweest maar het houdt hier denk ik wel op. "De Movo tapes" en "Het schervengericht" waren al langdradige twijfelgevallen, en na "Stemvorken" haak ik definitief af.

Ik mis de sfeer van o.a. "Vallende ouders", "De gevarendriehoek", "Advocaat van de Hanen", en uiteraard van de requiems - waaronder absoluut ook "Tonio". Ik begrijp ook niet waarom de redacteur bij Querido niet heeft ingegrepen: "Zou je dit wel doen?"

Alleen al ... Om de twee regels ... Die ... Drie ... Puntjes ...

Aangetrokken door het kitscherige gouden kaftje met een rooie kater op een stapel boeken, ging ik bladeren en dacht Why not.. Een mooie vertelling over het (dubbelzinnig) houden van boeken: The Cat Who Saved Books – Sosuke Natsukawa. Een boekenbon well spent !

Voor wie van de boeken van de gezusters Brontë houdt: Anjet Daanje heeft een fantastisch boek geschreven vol verhalen waarin allerlei verwijzingen naar het leven en de werken van Charlotte, Emily en Anne zitten: Het lied van ooievaar en dromedaris.

De Boekenweek ligt al weer een tijdje achter ons. Vorige week kwam ik er pas toe het essay dat Marieke Lucas Rijneveld daarvoor schreef te lezen. Haar eerste liefde - het thema van de Boekenweek - ging vooral uit naar de aardige juffen in het 'warmtefort', zoals ze de basisschool noemt. Dat is ook de titel van dit ontroerende boekje, waarvan vooral de eenzaamheid van het meisje dat haar grote broer verloor mij aansprak.

Het boekenweekgeschenk - een verhaal over een verloren en hervonden(?) liefde, geschreven door Ilja Leonard Pfeiffer - vond ik trouwens ook mooi.

Dit gastenboek lang uit het oog verloren. Maar alleen al de recensie van de recentste Asterix door Nannie ("zo is de naam 'Terrinconus' in de Nederlandse versie 'Ondecjeplecjus' geworden") maakt het weer helemaal de moeite waard om een kijkje te nemen, dank.

Las zojuist "Fortuna's kinderen" van Annejet van der Zijl.
Een prachtig boek met daarin verwerkt haar Boekenweekgeschenk "Leon & Juliette" want bij het einde daarvan houdt het verhaal nog lang niet op. Zij beschrijft ook hoe het hun nazaten is vergaan.
Een aanrader zoals ook haar andere boeken zoals o.a. "Sonny boy" en "De Amerikaanse prinses"

Las "Hortense de vergeten koningin van Holland" van Thera Coppens een biografie van Hortense de Beauharnais een dochter van Josephine de Beauharnais, eerste vrouw van Napoleon. Ik vond het een prachtig en interessant boek, geeft een mooi beeld van de tijd van en na de Franse revolutie en ook van het leven van Napoleon. Hortense was de vrouw van Lodewijk Napoleon (de broer van Napoleon) die tien jaar koning van Holland was.

Vanmorgen lag de nieuwe Asterix bij ons op de mat. Nadat ik een lovende recensie had gelezen, bestelde ik een Frans en een Nederlands exemplaar. Mijn eerste indruk is dat de vertaling - van Margreet van Muijlwijk - prima is. Zo is de naam Terrinconus (terre inconnue = onbekende wereld) van Romeinse onderzoeker in de Nederlandse versie 'Ondecjeplecjus' geworden.

Astérix et le griffon (Asterix en de griffioen) is de titel van dit album; de tekeningen zijn van de hand van Didier Conrad en de tekst is geschreven door Jean-Yves Ferri.

ik heb zojuist Stemvorken van AFTH van der Heijden gelezen, een enorm dik boek over de liefde tussen twee vrouwen. De stijl is prachtig zeer beeldend maar het onderwerp wordt zo uitgemolken dat het op den duur irritant wordt. Er is nog een tweede verhaallijn over een vrouw die aan zoantropie lijdt (ze denkt dat ze een dier is). Dat is wel interessant.

Met tranen in de ogen las ik 'Na Emma' van Joost Prinsen.

Helemaal mee eens, Marly. Ik ben nu ongeveer op de helft van dit prachtige boek. Ook zijn andere werk is de moeite waard.

Zojuist de Tuinen van Buitenzorg van Jan Brokken gelezen, een prachtig boek. Hij verhaalt over de tijd dat zijn ouders in Indonesië woonde, toen nog Indië geheten. De titel refereert aan een muziekstuk van Godowsky. met de zelfde titel. Het geeft een prachtig beeld van het Indië van voor de tweede wereldoorlog. Jan Brokken is een meester verteller.

Eergisteren heb ik het Boekenweekgeschenk gelezen. Het verhaal, verteld door een jonge vrouw die als 'content moderator' is gaan werken om haar financiële problemen op te lossen, begint sterk. Jammer genoeg zwakt het naar het eind toe af. Het verdient een nadere uitwerking, vind ik. Hebben jullie het ook gelezen en, zo ja, wat vonden jullie ervan?

Een van de mooiste passages, op blz. 52:

[...] Sigrid mompelde iets maar keek niet op, liet haar hoofd op mijn onderarm rusten. Hoe langer we zo zaten, hoe zwaarder haar zwijgen; het was geen ijzige stilte, eerder een eisende stilte, een stilte die iets van me wilde.

uit 'Wat we zagen' van Hanna Bervoets, in 2021 uitgegeven door het CPNB

Op 9 april 1821 werd Charles Baudelaire geboren. Om deze dichter te eren plaats ik een paar fragmenten van 'À une heure du matin', een prozagedicht uit 'Le spleen de Paris', waarin hij een inkijkje geeft in zijn leven van alledag en bewijst dat hij ook humoristisch kon zijn.

Enfin seul! On n'entend plus que le roulement de quelques fiacres attardés et éreintés. Pendant quelques heures, nous posséderons le silence, sinon le repos. Enfin! la tyrannie de la face humaine a disparu et je ne souffrirai plus que par moi-même.

[...]

Horrible vie! Horrible ville! Récapitulons la journée: avoir vu plusieurs hommes de lettres, dont l'un m'a demandé si l'on pouvait aller en Russie par voie de terre (il prenait sans doute la Russie pour une île); avoir disputé généreusement contre le directeur d'une revue, qui à chaque objection répondait "C'est ici le parti des honnêtes gens', ce qui implique que tous les autres journaux sont rédigés par des coquins.

in mijn vertaling:

Eindelijk alleen! Je hoort alleen nog het gerammel van enkele verlate, afgeroste huurkoetsjes. Een paar uur lang zullen we stilte, zo geen rust, hebben. Eindelijk! De tirannie van het menselijk gezicht is verdwenen en ik zal alleen nog maar door mijzelf lijden.

[...]

Afschuwelijk leven! Afschuwelijke stad! Laten we dag nog eens doornemen: een aantal letterkundigen gezien, waarvan een mij vroeg of je over land naar Rusland kon gaan (hij dacht kennelijk dat Rusland een eiland is); uitvoerig geredetwist met de uitgever van een blad, die op alles wat ik te berde bracht antwoordde: "Wij staan voor de eerbare mensen", wat inhoudt dat alle andere kranten door schurken gemaakt worden.

uit: 20 gedichten in proza, in 1990 uitgegeven door BoekWerk, Groningen.

Gisteren was het Goede Vrijdag. Toevallig las ik eergisteren in Zwarte Schuur een passage waarin de hoofdpersoon - Maris, een schilder die een veelbewogen leven leidt - in Colmar de door Grünewald geschilderde kruisiging bestudeert. Hij is er diep van onder de indruk. Deze scène staat centraal in het boek. Diverse aspecten van het 'wrede' altaarstuk komen terug in het boek van Oek de Jong. Zo herinneren de doorns in het vlees van Christus aan de stukjes glas in de hoofdwonden van de jonge Maris, die door drie jongens in elkaar is geslagen.

Na het lezen van deze passage moest ik denken aan een boek dat ik ruim tien jaar geleden las. Het gaat over een meisje dat te horen heeft gekregen dat ze blind zal worden. Ze besluit zoveel mogelijk moois te gaan zien, zolang het nog kan. In Florence ontmoet ze een jongen die alles van de schilderkunst weet. Met hem bezoekt ze allerlei musea, waarin ze de kruisigingen bekijken. Die van Grünewald maakt ook op haar een heel diepe indruk. Treffend vond ik deze gedachtewisseling:

'Als Jezus de waarheid is, zou je dan willen zeggen dat God de waarheid heeft vastgespijkerd?' vraag ik, en ik hoop dat hij niet denkt dat het een grap is.
'Het is een beetje de vreemde manier om het te zeggen, maar God heeft inderdaad de waarheid vastgespijkerd. Voor eens en voor altijd.'

uit: Eén minuut eerlijkheid, geschreven door Bjorn Sortland, in 2007 uitgegeven door Lemniscaat, Rotterdam.

Dat boek heb ik ook nog liggen, Marly. Ik ga het lezen, zodra ik Zwarte Schuur uit heb. Ook prachtig!

Las zojuist Mrs Degas van Arthur Japin. Prachtig boek! Ik wist niet dat Degas familie in Amerika had en dat hij daar ook geweest is; een mooie beschrijving van de tijd net na de afschaffing van de slavernij en van Degas als kunstenaar.