Jaspers King William's Test 2023

De tijd gaat snel. Het jaar 2023 is alweer bijna uit beeld verdwenen en we tellen al af naar het nieuwe jaar. Maar voordat we straks het glas heffen, hebben we nu vlak voor Kerstmis weer onze jaarlijkse cryptische prijspuzzel. Wij hebben daar al maandenlang brandend van verlangen naar uitgekeken. Ook dit keer hebben we ons best gedaan om een uitdagende puzzel te maken waar jullie je tanden in kunnen zetten. De opzet is net zoals andere jaren: 15 rubrieken met elk 10 opgaven. Voor wie bekend is met de handel en wandel van de Jaspers King William’s Test (JKWT) is er niets nieuws onder de zon, zoals twee jaarrubrieken (50 jaar terug en afgelopen jaar), twee beeldrubrieken en een geluidsrubriek.

We herhalen het nog maar eens: deze puzzel is niet eenvoudig. Er moet stevig worden geblokt om tijdig alle 150 antwoorden te kunnen vinden. En mocht je voor het eerst aan de JKWT meedoen: geen nood als je lang niet alles kunt vinden. Het is al fantastisch als je minstens 35 goede antwoorden kunt vinden; dan ding je al mee naar een prijs! En ben je nieuw en zijn sommige termen op JCS voor jou nog Chinees, scroll dan door naar Hoe het werkt.
En denk eraan: geniet, maar puzzel met mate(n)!

De Makers

De prijzenpot voor deze JKWT ziet er als volgt uit:
Hoofdprijs: cadeaubon van 100 euro
1e prijs: cadeaubon van 50 euro
2e prijs: cadeaubon van 40 euro
3e prijs: cadeaubon van 25 euro

Extra prijzen (worden verloot onder alle inzenders met minstens 35 goede antwoorden):
Boekenprijs (2x)
Cadeaubonnen van 15 euro (5x)

De prijzenpot is mogelijk gemaakt dankzij donaties. De boeken zijn beschikbaar gesteld door Uitgeverij Vantilt.

Inzenden oplossing
Je kunt je antwoorden, individueel of als groep, sturen naar info@kingwilliamstest.nl. Vermeld bij je antwoorden ook je naam, adres en mailadres. Uiterste inzenddatum: zondag 14 januari 2024 om 23:59 uur.

De oplossing en de prijswinnaars worden bekendgemaakt op zaterdag 3 februari 2024.

In de periode tussen de uiterste inzenddatum en publicatie van de oplossing en de prijswinnaars is er op het JKWT-hintsforum op www.jasperscryptogrammensite.nl gelegenheid voor de puzzelaars om de gevonden antwoorden van de 15 rubrieken met elkaar te vergelijken.

JASPERS KING WILLIAM’S TEST: hoe het werkt
Je hoeft niet alles te weten, als je maar weet waar je antwoorden kunt vinden. Dat is het motto van de quiz waarmee leerlingen van het King William's College op het Britse eiland Man sinds 1904 vlak voor de kerstvakantie naar huis worden gestuurd. De JKWT bouwt voort op deze oude traditie.

JCS
Als puzzelaar kun je in je eentje aan de slag met deze pittige puzzel, maar het is vaak leuker om met een of meerdere maatjes samen te puzzelen. Ook op JCS kun je 'samenwerken’; de puzzel heeft er een eigen forum waar je hints kunt vragen en geven. Lees vooral ook de hintshandleiding:
https://www.jasperscryptogrammensite.nl/Info/Huisregels
Vanwege de hoeveelheid opgaven in de puzzel krijg je drie weken om de antwoorden te vinden. En wie niet alle antwoorden vindt, prima: ook dan kun je insturen en meedingen naar een prijs.

Rubrieken
Er zijn 15 rubrieken met elk tien opgaven. De rubrieken zijn gevarieerd in onderwerp.
Traditioneel begint de JKWT met een rubriek met vragen die betrekking hebben op het jaartal van vijftig jaar geleden en de laatste rubriek bevat altijd vragen over het afgelopen jaar. Verder zijn de onderwerpen heel afwisselend, zowel in onderwerp als in zoekmethode: voor elk wat wils. Niet alleen ‘gewone’ vragen, maar ook vragen met afbeeldingen, filmpjes en geluidsfragmenten.

Kraken
Soms moet je een rubriek eerst ‘kraken’, want waar een rubriek over gaat is niet altijd meteen uit de titel ervan af te leiden. Hier een paar voorbeelden van versleutelde of cryptische rubriekstitels uit eerdere puzzels.

* In 2022 ging de rubriek Met de 89e als elementair slot over namen en begrippen die eindigen op -ac. Actinium (aangeduid met ‘Ac’) is het 89ste element in het periodiek systeem der elementen. Hier vroegen we onder meer naar voedingsgoeroe Michel Montignac, de snoepjes van Tic Tac en de Amerikaanse schrijver Jack Kerouac.

* De rubriek Griekse beginselen (2021) ging over samenstellingen die beginnen met een letter uit het Griekse alfabet, zoals Alfamannetje en Omegablokkade.

* In 2020 heette een rubriek Bijeengeschaard langs de Vlaamse route. De tien vragen gingen over de ‘Flämische Strasse’ of wel de Hanzeroute. Met een opgave als 'Noord en oost vloeiden hiermee voor het eerst samen’ werd het Stecknitzkanaal bedoeld, geopend in 1398, als waterverbinding tussen Lübeck en Hamburg. Hiermee werd de Noordzee verbonden met de Oostzee.

Nog een voorbeeld is de rubriek Samengebonden. Die ging over collectieve pseudoniemen van Nederlandstalige schrijversduo’s.

Landenrubriek
Een geval apart is vaak het kraken van de landenrubriek. In 2020 ging de landenrubriek met de titel Daar heb je het gedonder over Slowakije. De titel verwijst naar het volkslied, waarvan de eerste regel luidt: ‘Het bliksemt boven de Tatra, de donder gaat tekeer.’
En het jaar erop ging de rubriek Met duivels verwarrende tijden over Malta. De titel verwijst naar een typische gewoonte in het land: veel klokken geven twee tijden aan: de echte en een valse. Die valse tijd is bedoeld om de duivel om de tuin te leiden, zodat hij te laat komt wanneer een Maltezer overlijdt.

Losse vraag
Soms moet je ook bij een losse opgave een gedachtensprongetje maken. Zo had de rubriek
over het jaar 2020 de opgave Had een schokkend interview in de Bijenkorf. Het antwoord is Jacinda Ardern, toen premier van Nieuw-Zeeland. Zij werd op 25 mei dat jaar live voor tv geïnterviewd in 'the Beehive' (bijnaam voor het Nieuw-Zeelands parlementsgebouw), toen daar net een lichte aardbeving plaatsvond.
En: Voormalig kraker kreeg briefje van 50 uit 2021 had betrekking op wiskundige Alan Turing (1912-1954), die onder meer naam maakte als kraker van de Enigma-code, die gebruikt werd door de Duitse Wehrmacht. Op 23 juni 2021 (zijn geboortedag) bracht de Bank of England een nieuw bankbiljet van 50 pond uit waarop hij stond afgebeeld.

Losse woorden
Woorden in de puzzel zijn vaak ook niet wat ze op het eerste gezicht lijken. Kreeg afwijzing vanwege 'hersenpan' in de rubriek over Emmen in 2022 ging niet over een schedeldak. We zochten hier Dirk Jan Dijkstra, oprichter van de Nederlandse Kerk van het Vliegend Spaghettimonster. Een ID-kaart werd door de gemeente geweigerd, omdat hij op de foto stond met een vergiet op zijn hoofd.

Soms zijn omschrijvingen achteraf makkelijk, maar niet als je hem voor het eerst ziet. Zoals in 2022 die tafelgast die onverwacht bleef plakken. Klimaatactivist Jelle de Graaf plakte zich als gast in het tv-programma Jinek aan de tafel vast, om zo het thema ‘klimaatverandering’ meer onder de aandacht te brengen.

Jargon bij antwoorden
YES!: Een vindkick: dat is 'm! Zeker weten!
JIPPIE!: Wat slim van mij dat ik deze vond!
WOW!: Goh, dat ik dit nog niet wist!
AH!: Wacht eens; deze weet ik; uhm wat was het ook alweer?
PFF!: Een daar-zakt-mijn-broek-van-af-moment. (De Makers proberen deze te vermijden.)
HINTBLIND: Wanneer een antwoord niet wil komen omdat je de hints (hoe helder ook) richting een oplossing niet ziet, terwijl andere puzzelaars de hints wel lijken te begrijpen. Leidt tot een tijdelijk gevoel van totale onnozelheid.

VWO
Na sluiting van de inzendtermijn wordt het hintsforum gebruikt voor het VWO (Vergelijkend WarenOnderzoek). De puzzelaars kunnen dan per categorie de vragen en antwoorden bespreken. Voldoende stof voor discussie omdat dan nog niet bekend is wat de juiste antwoorden zijn. En geregeld komen dan ook puzzelaars met Zuivere Blaffers aanzetten, genoemd naar een rubriek over rashonden, destijds door een puzzelaar geïnterpreteerd als revolvers. Met andere woorden: antwoorden die wellicht niet bedoeld zijn. Of toch?

Veel puzzelplezier!