Jaspers King William's Test 2021
“Zoveel nieuwe leuke feitjes heb ik opgedaan, zoals over de Malle Graaf van Rottum, ‘liever de drol van een hond, dan de kak van de bond’, en de veiling van het eiland Fanø. Ook heb ik hardop gelachen toen ik eindelijk het middel tegen zeeziekte ontdekte. Ik heb veel geleerd over de indrukwekkende levens van allerlei honderdplussers en ben ook totaal meegezogen in de tragedie van de Commune van Parijs en alle fascinerende individuen die daarbij betrokken waren. Tot slot heb ik van alle eilanden helemaal zin gekregen in een vakantie aan zee!”
Dit was een van de enthousiaste reacties op deze JKWT – een editie die net als vorig jaar extra gelegen kwam. Iemand noemde de JKWT “het perfecte alibi om in deze tijden van corona thuis te blijven en je hersens (en Wikipedia) te gebruiken." Een collega-puzzelaar schreef: "Je kunt een lockdown niet beter doorbrengen dan met de Jaspers King William's Test." Daar zijn we uiteraard blij mee. En er gebeurde nog meer moois. Bij één puzzelaarster (die meestal alleen puzzelt) had haar zoon een verrassing in petto: zonder dat ze het wist had hij zich in de puzzel verdiept. “Toen hij met kerst kwam en ik de deur opendeed, was zijn groet: ‘Amsterdam, Zandvoort, Sneek’, enz. Hij had zeven films gevonden. Mijn kerst was goed!”
Inderdaad letterlijk en figuurlijk een mooie binnenkomer. En mooie binnenkomers zaten er volop in deze JKWT. Puzzelaars gaven aan dat deze editie beter te doen was dan eerdere edities, en veel van hen scoorden zelfs een flink persoonlijk record qua aantal goede antwoorden! Dat was ook onze insteek: het enthousiasme vergroten met meer YES-, WOW- en JIPPIE-momenten, en de puzzel toegankelijker maken voor nieuwkomers. Gezien de stijging van het aantal inzendingen van dit jaar weten we steeds meer mensen enthousiast te maken: een goed teken.
Even een rondje langs de rubrieken. In rubriek 1 (1971) had een inzender bij vraag 1.1 ‘2 voor 12’ ingevuld. Hoewel deze quiz (gestart in 1971) aanvankelijk werd gepresenteerd door Joop Koopman (de link met ‘handel’), werd de naam destijds nog voluit geschreven als ‘Twee voor twaalf’. We doelden echter op NASDAQ, de eerste schermenbeurs ter wereld, die in 1971 van start ging. Ook mooi gevonden was Vladislav Volkov bij 1.3, een kosmonaut die met twee collega’s in 1971 om het leven kwam. Echter pas later werden een maankrater en een kleine planeet naar hem genoemd. Wat we zochten was het beeldje ‘Fallen astronaut’, tijdens Apollo 15 samen met een gedenkplaat op de maan geplaatst als eerbetoon aan alle omgekomen astronauten. Bij 1.9 dook drie keer als antwoord ‘Sonsbeek’ op: een kunstexpositie die in 1971 een radicaal nieuwe koers koos. Hier echter geen protest of propaganda, in tegenstelling tot het boek ‘Protest per prent’ van D.H. Couvée (een uitgave van de CPNB).
Rubriek 2 (over het populaire tv-programma ‘Wie is de mol?’) leverde weinig problemen op. Alleen werd bij 2.10 soms per abuis Chris Zegers geantwoord; die heeft de betreffende uitspraak echter nooit gedaan. Dit in tegenstelling tot Youtuber Simon van Eek (Siem), die zowaar nog even zelf opdook tijdens het VWO.
Een stuk lastiger was rubriek 4 over de Commune van Parijs (al waardeerden velen het dat dit minder bekende stukje geschiedenis werd belicht). Bij vraag 4.2 passeerden enkele alternatieve antwoorden de revue, zoals Jules Duruof, Georges Blay en Jean (eigenlijk: Jean Victor) Ségalas. Niet dat we de inzenders van die antwoorden onder hun duiven willen schieten, maar het antwoord dat we hier zochten, was de Belgische fotograaf Louis Ghémar. Verder had het ‘anti-statement’ van 4.7 geen betrekking op het Communistisch Manifest (dat was al decennia eerder, in 1848, gepubliceerd). Overigens dacht iemand bij deze rubriek aan verzetsmensen uit de twintigste eeuw. Zo had hij onder meer bij 4.2 Jozef Raskin (die postduiven naar Engeland stuurde met info over de vijandelijke linies) en bij 4.6 Suze Groshans (een Nederlands voorvechtster van vrouwen-, kinder- en dierenrechten). Creatief gevonden.
Ook de verbanden bij rubriek 6 kostten soms wat hoofdbrekens. Zo fladderde bij vraag 6.9 ergens ‘Butterfly’ binnen. Weliswaar te verbinden met een achtbaan, een trein en een fietsenmerk, maar de link met golf (tijdens een golftoernooi volgde een vlinder de bal van Brooks Koepka naar de hole) was vooral poëtisch. Een vlinder is weliswaar een mooi insect, maar Robin Hood mag je met recht een cultheld noemen.
Dat rubriek 7 over Sneek ging, was al snel duidelijk. Vermeldenswaard was een van de antwoorden bij 7.9: Multatuli. Toen deze berooid was vroeg hij de Snekers een lening van 4000 gulden, maar kreeg slechts 250 gulden. Verbolgen verbrak hij de banden met Sneek. Een heel mooi antwoord, maar het paste net niet helemaal bij de omschrijving. Het echte antwoord was Hanskedag.
Bij rubriek 9 hopte men vrij gemakkelijk van het ene Waddeneiland naar het andere tussen Den Helder en Jutland. Wel dook bij 9.6 een aantal keren Amrum op. Nu kan het zijn dat men ook daar vossen wil weren, maar ze hebben er zeker niet zo’n mooi verbodsbord voor als op Oland!
Rubriek 11 over Malta bleek ook goed te doen en leverde ook de nodige YES-ervaringen op. Wel doken er mooie alternatieve antwoorden op. Zo had iemand bij 11.1 het Blauwe Oog, een natuurlijke boog in de kliffen op het eiland Gozo die in 2017 helaas is ingestort. Verder werd bij 11.3 de Gharreqin-poort genoemd. Dat is in Mdina de derde stadspoort, naast de Mdina-poort en de Griekse poort. Dachten puzzelaars wellicht dat deze poort een financiële melkkoe was? Ook waren er discussies over de maker van het Maltese doelpunt bij 11.5. Dat was niet, zoals de Spaanse tv abusievelijk meldde, Michael Degiorgio, maar Silvio Demanuele. Maar uiteindelijk wist bijna iedereen deze er raak in te schieten.
De samenstellingen met Griekse letters bij rubriek 13 leverden ook weinig grote problemen op. Een verrassend antwoord bij 13.7 was Life Delta, een project in twee Vlaamse natuurgebieden. Dit was echter gericht op natuurherstel - niet op waterbeheer, zoals het Sigmaplan. Een ludieke vondst was ook John Travolta bij 13.4. Inderdaad ging hij in de jaren zeventig als de ziekte in ‘Saturday night fever’, maar we doelden hier toch op iets heel anders: de deltavariant.
Tot slot rubriek 15 over het jaar 2021. Bij 15.1 werd een aantal keer Jeangu Macrooy genoemd. Nu was hij onze inzending voor het Eurovisie Songfestival in Ahoy en er werd een ster naar hem vernoemd. Maar het was Nikkie de Jager die in Ahoy uitblonk met de tips die haar een ster opleverde. Ook dook bij 15.5 nogal eens Abdulrazak Gurnah op, winnaar van de Nobelprijs voor literatuur. Maar we hadden niet voor niets dat koppelteken gezet tussen ‘letter’ en ‘kundige’. Want het ging hier om Diedrik van der Wal met een bekroond boek over letters: ‘Alles begint met A’. Verder was bij 15.2 het muzikale evenement ‘Global Citizen Live’ ook origineel gevonden. Maar hier moest toch echt een toneelstuk met een wit en een rood konijn uit de hoge hoed worden 'opgevoerd'.
Aan alle mooie dingen komt een eind: ook deze editie van de JKWT zit er weer op. Een editie waarvoor menig puzzelaar ons bedankte voor een fijne tijd van puzzelen en lol. We hopen jullie ook de volgende editie weer te laten genieten van, zoals een inzender het omschreef "dwaalwegen en doodlopende steegjes, soms met een kleine en onverwachte omweg". Graag tot ziens in december!
Voor wie niet tot december kan wachten: www.jasperscryptogrammensite.nl/gb/jkwtvof is de plek waar puzzelaars het hele jaar door kunnen warmlopen met zelfgemaakte vragen.
De prijswinnaars van deze JKWT:
Hoofdprijs (cadeaubon van 100 euro): Nan Verduin (150 punten)
1e prijs (cadeaubon van 50 euro): Tjipke Dijkstra (150 punten)
2e prijs (cadeaubon van 40 euro): Sylvia Hageman (150 punten)
3e prijs (cadeaubon van 25 euro): Gerard de Brouwer (150 punten)
Het lot heeft de volgorde bepaald.
De overige prijzen werden verloot onder alle inzenders met minimaal 35 antwoorden goed.
Boeken:
- Jeroen Bosman
- Jeffrey Wagemakers
De boeken zijn beschikbaar gesteld door Uitgeverij Vantilt.
Cadeaubon 15 euro:
- Ria van den Herik en Marije van Aken
- Ineke de Koning
- Ans Schepers
- Bianca Saalbrink
- Marion Zondervan
Met een eervolle vermelding voor de familie Van Eek.